Frugal innovation for the medically undeserved
วิศวกรรมบนพื้นฐานของความมัธยัสถ์พลักดันก่อเกิดประดิษฐกรรมที่ตอบสนองต่อความต้องการของผู้บริโภคในซีกโลกที่เศรษฐกิจกำลังจะพัฒนา ตามประวัติศาสตร์ของนวัตกรรทางการแพทย์ที่ผ่านพบว่า ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและราคาต้นทุนมีความสัมพันธ์ในทิศทางที่เพิ่มขึ้น แต่อย่างไรก็ตาม นี่คือช่วงเวลาแห่งประวัติศาสตร์ ที่ซีกโลกที่ความเจริญทางการแพทย์ยังไม่เข้าถึง กำลังจะถูกเปลี่ยนแปลงไปตลอดกาลด้วย “นวัตกรรมมัธยัสถ์” (frugal innovation หรือ reverse innovation) ในรูปแบบของประดิษฐกรรมเชิงหน้าที่ตอบสนองคนหมู่มาก เพื่อแก้ปัญหาการเข้าถึงทางการแพทย์ดังกล่าว โดยใช้ทรัพยากรน้อยสุด และนี่คือนวัตกรรมแบบพลิกฝ่ามือ
(PWC’s Health Research Institute)
ในภาคการบริการทางด้านสุขภาพการแพทย์ นวัตกรรมมัธยัสถ์บ่อยครั้งที่โจทย์คือราคาต้นทุนที่สูงเกินไป หรือไม่สามารถเข้าถึงการบริการในบางรูปแบบได้โดยง่าย นวัตกรรมประเภทนี้เป็นประโยชน์ต่อประเทศกำลังพัฒนา ตอนนี้บริษัทเช่น GE กำลังเดินหน้าตั้งศูนย์วิจัยและพัฒนา ผลิตอุปกรณ์เครื่องมือทางการแพทย์สายพันธุ์ใหม่ที่ราคาย่อมเยาว์ในจีนและอินเดีย ซึ่งแผ่ขยายไปยังตลาดในซีกโลกตะวันตกอีกด้วยอันเนื่องมาจากกลไกแรงกดดันด้วยปัจจัยต้นทุนการผลิต
ณ ปัจจุบัน นวัตกรรมมัธยัสถ์จัดออกเป็น 4 ประเภท ประเภทแรก “เครื่องมือและเทคนิคแบบลีน” (lean tools and techniques) เป็นการปรับเปลี่ยนเทคโนโลยีที่มีอยู่ในปัจจุบันโดยใช้หลักการแห่งความเรียบง่ายและการใช้งานเพื่อลดต้นทุนอย่างสุดขั้ว ตัวอย่างเช่น เครื่อง MACi ECG ของบริษัท GE และ CPAP ที่พัฒนาโดย Rice University ซึ่งเป็นอุปกรณ์ได้ลดทอนฟังก์ชั่นที่ไม่จำเป็นและใช้งานน้อยออกไป จนเหลือแต่ฟังก์ชั่นหลักที่จำเป็น ทำให้ราคาต้นทุนและราคาขายถูกกว่าอุปกรณ์ในกลุ่มเดี่ยวกันประมาณ 50% – 80%
“ทางออกแบบฉกฉวย” (opportunist solution) หมายถึง กลวิธีในการใช้เทคโนโลยีที่ล้ำหน้า ราคาย่อมเยาว์ ที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ เพื่อมาแก้ไขปัญหาที่มีอยู่เดิม ตัวอย่างเช่น เทคโนโลยีเครื่องพิมพ์สามมิติ (3D printers) เพื่อพิมพ์ชิ้นส่วนเครื่องมือทางการแพทย์ หรือเพื่อประกอบเป็นอวัยวะเทียม
“การปรับใช้ข้ามบริบท” (contextualized adaptations) คือ การประยุกต์เครื่องมือหรือเทคนิคเพื่อใช้งานข้ามบริบท โดยวัตถุประสงค์ของการใช้งานใหม่โดยสิ้นเชิง ตัวอย่างเช่น ตู้อบฆ่าเชื้อเครื่องมือแพทย์พลังสุริยะ (Solarclave) ประดิษฐ์จากหม้อต้มอัดความดันไอน้ำและกระเงาสะท้อนแสงขนาดเล็กจำนวน 40 ชิ้นซึ่งจัดเรียงเพื่อให้เกิดระนาบที่เหมาะสมในการสะท้อนแสงอาทิตย์ ทำเกิดพลังงานความร้อนถึง 120 องศาเซลเซียส ซึ่งฆ่าเชื้อได้ตามมาตรฐานของ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งสหรัฐอเมริกา (US Centers for Disease Control and Prevention)
นวัตกรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น (bottom-up innovation) คือ แนวคิดการใช้วัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่ในมือไปประยุกต์แก้โจทย์ประดิษฐกรรม อย่างไรก็ดีนวัตกรรมแนวทางเกิดขึ้นในดินแดนยากไร้เพื่อสนองต่อชุมชนในท้องถิ่นนั้นๆ ไม่ค่อยแพร่หลายเท่าที่ควร ต้วอย่างเช่นการประกอบจากรถพยาบาลฉุกเฉินจากจักรยาน ในท้องถิ่นที่รถพยาบาลฉุกเฉินราคาสูงเกินเอื้อม มิใช่เพื่อตอบโจทย์การจราจรที่คับคั่ง
(www.frugal-innovation-medicine.com)
The Case of GE’s Vscan
Vscan™ คืออุปกรณ์อัลตร้าซาวด์ขนาดพกพาแสดงแบบเรียลไทม์การแสดงผลระดับกราฟฟิคใช้งานง่าย คงไว้ซึ่งคุณภาพของการทำงานที่สูง ทำงานกับอวัยวะเช่น ช่องท้อง อุ้งเชิงกราน หัวใจ และงานสูตินรีเวช ด้วยคุณสมบัติดังกล่าวทำให้กระบวนการวินิจฉัยเป็นไปอย่างคล่องตัว
Expel the Misinterpretation
อย่างไรก็ดี วิจัยของ PWC ชี้ให้เห็นหลุมพลางของนวัตกรรมมัธยัสถ์ที่จะมองข้ามมิได้คือการรับรู้ของสาธารณชนที่มีต่อภาพลักษณ์ของนวัตกรรมว่าเป็น “ประดิษฐกรรม” เกรดต่ำ ตัวอย่างเช่น สมมติว่าบริษัทหนึ่งรับสร้างบ้านในราคา 100,000 เหรียญสหรัฐ แต่จู่ๆ ก็มีผลิตภัณฑ์ของนวัตกรรมมัธยัสถ์ปรากฎในตลาดในราคาเพียง 5,000 เหรียญสหรัฐ ผลิตภัณฑ์ตัวหลังอาจถูกมองว่าเป็นผลิตภัณฑ์คุณภาพต่ำ ด้วยตรรกะผู้บริโภคที่ว่าราคาย่อมมีความสัมพันธ์กับคุณภาพ ในการรับมือกับปัญหานี้ คือสร้างความตระหนักโดยยุทธวิธีทางการตลาด โดยเน้นย้ำถึงคุณค่าอันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของผลิตภัณฑ์รองรับความต้องการที่เฉพาะเจาะจง ไม่ใช่เป็นทางเลือกเทียบเคียงกับผลิตภัณฑ์ที่มีอยู่ในปัจจุบัน คุณค่าของตัวผลิตภัณฑ์ควรสะท้อนจากเอกลักษณ์อัตถประโยชน์
Take-home Message
ผู้นำทางด้านนวัตกรรมเทคโนโลยีทางการแพทย์ได้เปลี่ยนถ่ายจากกลุ่มเศรษฐกิจที่พัฒนาแล้วไปสู่กลุ่มประเทศกำลังพัฒนา ตลาดในกลุ่มประเทศนี้ได้แก่ จีน อินเดีย และบราซิล ได้กลายมาเป็นผู้นำในการพัฒนานวัตกรรมมัธยัสถ์หรือนวัตกรรมแบบลีนอย่างรวดเร็ว และแม้ว่าระบบโครงสร้างพื้นฐานทางการแพทย์ในกลุ่มประเทศเหล่านี้จะไม่เข้มแข็งก็ตาม ทางเทคโนโลยีที่เร็ว กระทัดรัด ราคาย่อมเยาว์ จะเป็นตัวบ่งชี้ถึงทิศทางหรือแนวทางของเทคโนโลยีทางการแพทย์ในอนาคต และนี่คือการปฏิบัตินวัตกรรมทางการแพทย์