Rail Transit: The Rhythm of the Megacities

ระบบราง: ท่วงทำนองชีวิตแห่งมหานคร

มนุษยชาติประสบกับอัตราการเจริญเติบโตของภาวะชุมชนเมืองที่ไม่เคยปรากฎมาก่อน อันเป็นผลพวงมาจากผลมาจากแรงขับเคลื่อนทางเศรษฐกิจที่ทำให้ประชากรไหลเข้าสู่มหานครเป็นจำนวนมากขึ้น องค์การอนามัยโลกประมาณการณ์ไว้ว่าชุมชนเมืองทั่วกำลังเติบโดขึ้นด้วยอัตราเพิ่มของประชากรในหลักล้าน และในที่สุดประชากรจำนวนประมาณ 2 ใน 3 ของโลกจะพักอาศัยและทำงานหาเลี้ยงชีพในเมืองใหญ่ภายในปี 2030

บทวิจัยของ KPMG ได้กล่าวไว้ว่าการขนส่งทางรางเป็นช่องทางที่จำเป็นในการดำเนินกิจกรรมการขนส่งคมนาคมสาธารณะที่หาคู่เทียบได้ยาก และมึงแม้ระบบขนส่งคมนาคมทางรางจะยังนับว่าเป็นเรื่องใหม่ในบางซีกโลกก็ตาม กลุ่มประเทศในยุโรปและญี่ปุ่นประสบความสำเร็จอย่างสูงในการนำระบบรางมาเพื่อการคมนาคมทั้งทางใกล้และทางไกล จนได้กลายมาเป็นช่องทางและรูปแบบการเดินทางสำคัญอย่างรวดเร็วโดยที่ไม่ว่าการเดินทางนั้นจะเพื่อความบันเทิงหรือเพื่อการทำงาน

การที่ผู้คนอพยบจากท้องถิ่นห่างไกลเข้ามาสู่ชุมชนเมืองใหญ่ ทำให้เกิดอุปสงค์ในการขนส่งคมนาคมเดินทางและติดต่อสื่อสารเป็นทวีคูณ หากชุมชนเหล่านี้มิได้เตรียมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวนี้ให้ดี ไม่เพียงแต่จะทำให้ผู้ที่ปรับตัวช้าได้รับผลกระทบ แต่ยังทำให้ชุมชนดังกล่าว ไม่เพียงแต่จะพลาดโอกาสในปรับเปลี่ยนโฉมทางเศรษฐกิจ แต่ยังก่อให้เกิดความสูญเสียทางประสิทธิพลของชุมชนอีกประการ​

One-Size Does not Fit All​

PWC Singapore นำเสนอรูปแบบของโครงการระบบขนส่งทางรางจำนวนหลายรูปแบบซึ่งต่างสร้างขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการทางการขนส่งคมนาคมที่มีฐานความต้องการที่แตกต่าง การตัดสินใจเลือกรูปแบบที่ถูกต้องเหมาะสมที่เป็นภาระหน้าที่ที่สำคัญของรัฐบาลและหน่วยงานที่ควบคุมกำกับดูแลเกี่ยวกับการขนส่งคมนาคม และแต่ละรูปแบบย่อมมีความเหมาะสมกับงานขนส่งคมนาคมบางประเภท  การตัดสินใจเลือกรูปแบบดังกล่าวนี้ควรมีแบบแผนกระบวนการที่เข้มข้นรัดกุม กระบวนการดังกล่าวนี้ควรสร้างสมดุลย์ในแง่ของต้นทุน คุณภาพโดยคำนึงถึงปัจจัยทางด้านเทคนิค ความเป็นไปได้ ประโยชน์ที่จะได้รับ และความเหมาะสมในภาพรวมของการลงทุนกับระบบรางดังกล่าว​

Rail-Based Transportation in Asia​

การเติบโตอย่างรวดเร็วและการต่อตัวของสังคมเมือง เป็นที่ประจักษ์ว่ามีความจำเป็นต้องพัฒนาและปรับปรุงบริการขนส่งในภูมิภาคเอเชีย การขนส่งทางรางจึงเป็นตัวเลือกที่มีความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติสำหรับการสัญจรสั้นๆ ในเขตเมืองและการเดินทางระยะไกล ต่อไปนี้เป็นตัวอย่างของการลงทุนโครงการเมกกะโปรเจคของระบบขนส่งทางรางมูลค่านับพันล้านเหรียญ

ประเทศไทยได้ริเริ่มดำเนินโครงการรถไฟฟ้า MRT จำนวนหลายเส้นทางในเขตกรุงเทพมหานครมาเป็นระยะเวลาหนึ่ง และยังมีเป้าหมายที่จะพัฒนาเข้าสู่ระบบรถไฟฟ้าความเร็วสูงอีกด้วย สำหรับประเทศมาเลเซียเองก็มีโครงการรถไฟฟ้ารางคู่ซึ่งได้เริ่มต้นไปบ้างเป็นระยะเวลาหนึ่งแล้ว และยังมีโครงการขนส่งมวลชนความเร็วเมืองขลางซึ่งมีกำหนดเปิดตัวในปีนี้ ยิ่งไปกว่านั้นมาเลเซียและสิงคโปร์ได้สร้างความร่วมมือในเส้นทาง Johor Bahru และไปยังสิงคโปร์มีกำหนดเปิดตัวในปี 2018 ส่วนประเทศไต้หวันเองได้เปิดตัวโครงการขนส่งความเร็วสูง Kaohsuing ระบบรางเบาไปแล้วในปี 2015 และฮ่องกงเองก็เปิดตัวโครงการขนส่งระบบราวอีก 5 โครงการซึ่งเดินทางเข้าสู่ศูนย์ของตัวเมืองฮ่องกง

และแม้ว่าประเทศเวียดนามจะยังไม่มีระบบ MRT อยู่ในปัจจุบัน แต่ว่างานพัฒนาระบบเครือข่ายเส้นทางได้เริ่มขึ้นในเมืองใหญ่ๆ เช่น โฮจิมิน และ ฮานอย กระทรวงคมนาคมขนและสื่อสารในประเทศฟิลิปปินส์ได้ดำเนินการเสริมต่อส่วนขยายของเส้นทางเดินเป็นจำนวนมากซึ่งได้รวมถึงโครงการ Luzon Railway ระยะทางกว่า 900 กิโลเมตร และสุดท้าย ประเทศอินโดนีเซีย โครงการ Jakarta MRT มีกำหนดเริ่มต้นก่อสร้างโครงในปี 2018 ส่วนโครงการ Jakarta MRT และ Hatta Airport Express Link กำลังจะตามมาในเวลาอันไม่ช้า นอกจากนี้ยังมีโปรเจคระบบรางหลายโครงการตามหัวเมืองต่างๆ ซึ่งอยู่ได้นำเสนอและอยู่ในกระบวนการพิจารณา เช่น Bali, Bandung, South Sumatra, Surabaya, Surakarta, และ High Speed Line จาก Jakarta ถึง Surabaya และ Bandung ​

Take-Home Message​

ผู้ให้บริการขนส่งสาธารณะและหน่วยงานของรัฐในภูมิภาค ASEAN กำลังเผชิญกับความท้าทายอันเนื่องมาจากการขยายตัวของชนชุนเมืองอันตามมาซึ่งการให้บริการระบบขนส่งสาธารณะเพื่อชุมชน อีกทั้งต้องเผชิญกับการปรับปรุงพัฒนาเชิงโครงสร้างและความน่าเชื่อถือไว้วางใจของการให้บริการ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนส่งผลต่อความพึงพอใจในการรับบริการทั้งสิ้น บทวิเคราะห์ของ Accenture เกี่ยวกับการขนส่งสาธารณะได้กล่าวไว้ว่า ผู้ให้บริการขนส่งในภูมิภาค ASEAN ต้องตระหนักให้ได้ว่า ในท้ายที่สุดระบบจะมีความซับซ้อนมากขึ้นอันเนื่องมาจากการบูรณาการระบบการขนส่งเข้าระบบสารสนเทศกับระบบขนส่งรูปแบบอื่น ระบบรถโดยสาร ระบบรถไฟ ระบบการออกตั๋วอิเล็กทรอนิกส์ ระบบเซ็นเซอร์ท้องถนน ระบบสัญญาจราจร และระบบข้อมูลดินฟ้าอากาศ ระบบเหล่านี้เป็นตัวสะท้อนให้ความต้องการของผู้บริโภคทั้งสิ้น ​

ในปัจจุบันผู้บริโภคบริการขนส่งมีประสบการณ์มีประสบการณ์มากขึ้น หูตากว้างไกล รู้เห็นมากขึ้น จึงมีความต้องการตัวเลือกและคาดหวังอรรถประโยชน์จากระบบขนส่งมากขึ้น สิ่งที่รัฐและผู้ให้บริการจะต้องตอบสนองต่อความต้องการดังกล่าวไม่ใช่การก่อสร้างเพิ่มเติม แต่เป็นการศาสตร์และศิลป์ของการนำเทคโนโลยีมาใช้อย่างมีประสิทธิภาพ สร้างสมดุลย์ทั้งด้านอุปสงค์และอุปทาน โดยคำนึงถึงทรัพยากร ภายใต้บริบทสถานสถานการณ์ ซึ่งความต้องการของผู้บริโภคและปัจจัยการเดินทางแปรเปลี่ยนไปตามเวลา